BAS AGRILARI
Ağrı, vücudun belirli bir bölgesinden kaynaklanan doku harabiyetine bağlı olan ya da olmayan, kişinin geçmişteki deneyimleri ile ilgili, hoş olmayan emosyonel bir duyumdur. Böylesine geniş sınırlar içinde tanımlanan ağrı, hem ağrı şikayeti olan hastada hem de çevresinde bulunan yakınları, ya da tedavi etmeye çalışan doktorlarında önemli sorunlara neden olur. Ağrı; anksiyeteye, suçluluk duymaya neden olan ağır bir yük olarak hastaları, onların ağrılarını kaldırmaya çalışıp, tüm olanaklarını kullanıp tüketerek, uğraşanları bitkin ve çaresiz bırakır.
Genel olarak sorunun çözümü, tam olarak anlaşılması ile kolaylaşır. Ağrı gibi bir sorunda ise bu oldukça önemli bir unsur özelliğini kazanır. Ağrının tanımından anlaşılacağı gibi; algılanma, tanımlama ve bu ağrıya gönderilen reaksiyon kişiden kişiye değişecektir. Temelde subjektif kriterler taşıyan bu durumu objektif olarak değerlendirmek çok güçtür. Bu nedenle hastadan çok iyi anamnez almak, hastayı devamlı gözlemek ve uygun ölçüm yöntemlerinden yararlanmak, hastanın başlangıçta değerlendirilmesi için yardımcı olacağı gibi, sonraki değerlendirmeler için de referans olacaktır. Hastayı her basamakta değerlendirirken; fizik, psikolojik, sosyal ve çevresel faktörler göz önüne alınmalı, karşılıklı etkileşime neden olarak ağrının düzeyine etkili olabileceklerini kabul etmelidir.
Baş ağrilari epidemiyolojik olarak toplumda en sik rastlanan kronik ağri sendromlari arasinda yer almaktadir. Baş agrilarini degerlendirirken iki biçimde ele almak gerekir. Birincisi baş bölgesinde çesitli organlardan kaynaklanan hastaliklarin bir belirtisi olan sekonder baş ağrilari, ikincisi ise kronik bir agri sendromu olarak başağrisi.
A:PRİMER BAŞAĞRILARI:
1.Migren
2.Gerilim tipi başağrısı
3.Küme ve diğer otonomik trigeminal başağrıları
4.Diğer primer başağrıları
B:SEKONDER BAŞAĞRILARI:
5.Kafa veya boyun travması ile ilgili başağrıları
6. Servikal vasküler bozukluklarla ilgili başağrıları
7.Nonvasküler intrakranial bozukluklarla ilgili başağrıları
8.Maddelerle veya bırakılmaları ile ilgili başağrıları
9.Enfeksiyonla ilgili başağrıları
10.Homoestaz bozukluklarına bağlı başağrıları 11.Kranium,boyun,göz,kulak,burun,sinüs,diş,ağız veya diğer yüz veya kranyal yapılarla ilgili baş ve yüz ağrıları
12.Psikiatrik bozukluklara bağlı başağrıları
Bu sınıflamalarda kendi başlıkları altında bir çok sınıfa ayrılmaktadır. Baş ağrısı sıradan bir migren ağrısından tansiyon yüksekliğinin hatta küçük bir beyin kanamasının bulgusu bile olabilir. Ani başlayan ve şiddetli olan baş ağrılarında beraberinde başka bulgularda varsa mutlaka bir patoloji aranmalı ve hasta mutlaka doktora gitmelidir. Ağrının niteliği, karekteri, şiddeti, süresi, ortaya çıkardığı bulgular hastalığın adının konması açısından bizim için önemlidir . Kronik baş ağrısı sendromlarında hastalık sistematik olarak takip edilmeli, düzenli ilaç tedavisi kullanılmalıdır.
Sonuç olarak migren ve diger primer bas agrilarinin tedavisinde birçok ilaç ve ilaç kombinasyonu ve ilaç disi yöntemler kullanilmakla birlikte alinmasi gereken daha uzun bir yol oldugu gerçektir. Ancak bas agrili hastalarin degerlendirilmesinde hastanin ayrintili bir anamnezi, yeni kavramlara ve siniflamalara göre hastanin degerlendirilmesi ve ona göre tedavi seçeneklerinin saptanmasi bir çok bas agrisinda etkin bir tedaviyi saglayacaktir.
Dr.İrfan Yücel
Anestezi ve reanimasyon-Ağrı uzmanı
Özel Trakya Hastanesi