1361’de ele geçirilen ve kısa bir süre sonra da Payi-Taht yapılan bu şehir, Osmanlı’nın İmparatorluğa dönüşmesinde ve Balkanlar’da hakimiyet kurmamızda yakın tarih boyunca çok önemli bir merkez olmuştur.
Osmanlı’nın zayıfladığı yıllardan itibaren 100 yıllık bir dönem içerisinde, bu önemi nedeni ile de, ne yazık ki tam dört defa işgale uğramıştır.
Birinci İşgal, 1828-1829 savaşında Ruslar tarafından gerçekleştirilmiştir. Edirne Andlaşması ile çok ağır bedeller ödenmesi karşılığında şehir geri alınmış, Ruslar Prut Nehrine kadar çekilmişlerdir.
İkinci işgal 1877-1878 savaşında (93 Harbi) yine Ruslar tarafından gerçekleştirilmiştir. Batılı Devletler , Ruslar’ın Boğazlar’a kadar ulaşmasından rahatsız oldukları için Rusya üzerinde baskı kurarak Yeşilköy Andlaşmasını geçersiz saymış ve Andlaşmayı Berlin’de Osmanlı lehine değiştirmişlerdir. Bu andlaşma sonucu Ruslar Edirne’yi Osmanlı’ya bırakmıştır.
Üçüncü işgal, 1912 yılında başlayan I nci Balkan Harbi sırasındadır. Şükrü Paşa’nın komutasında savunulan Edirne altı aylık bir sefalet sonucu ne yazık ki 1913 Mart’ında Bulgarlar’a teslim edilmek zorunda kalınmıştır. Dört ay sonra II nci Balkan Harbinde çıkan fırsatlardan istifade ile Temmuz 1913’de Edirne geri alınarak işgale son verilmiştir.
Son işgal ise, Mondros Mütarekesi hükümlerine göre, 25 Temmuz 1920 yılında Yunanlılar tarafından yapılmış ve Edirne İli’de dahil olmak üzere Trakya yaklaşık iki yıl işgal altında kalmıştır.
Yunanlılar’ın Sakarya’da yenilgiye uğratılması ve Kuvvay-ı Milliye’nin güçlü direnişi üzerine , İtilaf Devletleri Mart 1922’de toplanan Paris Konferansında, Edirne ve Kırklareli dışında, bütün Doğu Trakya’nın bize geri verilmesini önermiştir. Ancak iki ilimizi hariç tutan bu teklif , Ankara Hükümeti’nce uygun görülmemiş ve mücadeleye devam edilmiştir.
Trakya ve Edirne’nin kaderi, Batı Anadolu’nun kaderi gibi ancak Büyük Taarruz sonucu elde edilen kesin zafer ile değişmiştir.
11 Ekim 1922’de imzalanan Mudanya Mütarekesi ile, Yunanlılar’ın Karaağaç dahil olmak üzere Meriç’in batısına dek bütün Doğu Trakya’dan çekilmesi ve yerlerini alacak itilaf birliklerinin de bölgeyi bir ay içinde Türk Birliklerine bırakması kararlaştırılmıştır. 14 Ekim 1922’de yürürlüğe giren Mudanya Mütarekesine göre de Birliklerimiz 25 Kasım 1922’de Edirne’ye ayak basmıştır.
İşte kutladığımız gün, bir yüzyıl içinde dört defa işgal yaşayan Edirne’nin Yunan elinden geri alındığı bu son kurtarılıştır.
Kısacası bugün ;
Kurtuluşumuzun ve de yeniden doğuşumuzun 87 nci yıldönümüdür.
Not :
Karaağaç yerleşimi ile İstasyonun, Lozan Konferansı’na göre 15 Eylül 1923’te boşaltılmasından sonra da Edirne’miz bugünkü şekline kavuşmuştur.